Një grua 30-vjeçare nga Kosova, për më shumë se gjashtë vjet nuk mund të dëshmonte në zyrën kantonale të migracionit se kishte njohuri të mjaftueshme të gjuhës gjermane.
Zyra në fjalë dhe Gjykata Administrative e Aargaut nuk donin t`’ia zgjasnin asaj lejen e qëndrimit, por Gjykata Federale, si shkalla më e lartë e gjyqësisë e ka gjykuar çështjen ndryshe.
Blerina (emri i ndryshuar) ishte martuar me një kosovar që jetonte në Zvicër, në qershor të vitit 2015, dhe që atëherë ajo ka leje qëndrimi (Vizë B) në Zvicër.
Kosovarja, atëbotë 24-vjeçare kishte ardhur në Aargau në dhjetor të vitit 2015 në kuadër të bashkimit familjar. Menjëherë pas kësaj ajo ishte ftuar në një intervistë personale nga zyra kantonale e migracionit ku i ishte thënë se ishte shumë e rëndësishme të mësonte gjermanisht.
E reja kosovare ishte zotuar me nënshkrimin e saj se do të dorëzonte dëshmi për njohjen e gjuhës gjermane në nivelin A1, shkruan gazeta Aargauer Zeitung.
Tri ditë më vonë, Blerina mori lejen e qëndrimit në Zvicër nga Zyra Kantonale e Migracionit. Megjithatë, ajo nuk dorëzonte dëshmi për njohuritë e saj të gjermanishtes, për të cilat ishte zotuar. Kjo mund të shihet në vendimin e fundit të Gjykatës Federale që u publikua së fundmi.
Zyra Kantonale e Migracionit më pas ka lidhur një marrëveshje integruese me Blerinën në të cilën kosovarja sërish ka marrë përsipër detyrimin që të dorëzojë si dëshmi certifikatat e mësimit të gjuhës. Por ajo nuk e kishte përmbushur as këtë detyrim, edhe dy vjet pas mbërritjes së saj. Për këtë arsye është përgjigjur Zyra e Migracionit.
Në dhjetor të vitit 2017, zyra në fjalë e kishte zgjatur sërish lejen e qëndrimit për Blerinën deri në fund të qershorit të vitit 2018, por kishte vendosur që, një zgjatje e mëtejshme të bëhej vetëm me kushtin që deri atëherë ajo të sillte dëshminë për njohjen e gjuhës gjermane.
Megjithatë edhe ky afat pati kaluar pa dokumentin e kërkuar nga kosovarja. Prandaj, në tetor 2019, Zyra e Migracionit vendosi të mos i vazhdojë lejen e qëndrimit Blerinës. Zyra e vendosi dëbimin e gruas nga Zvicra dhe i caktoi një afat daljeje prej 60 ditësh – duke filluar nga hyrja në fuqi e këtij vendimi.
Mirëpo, kosovarja nuk e ka pranuar largimin dhe ka paraqitur kundërshtim në zyrën e migracionit.
Gjykata Administrative miraton dëbimin por Gjykata Federale ia rrëzon vendimin
Gjatë procedurës së kundërshtimit në vazhdim, zyra i dha sërish Blerinës mundësinë që të dorëzonte një dëshmi të njohjes së gjuhës. Por Blerina sërish e la këtë mundësi pa e shfrytëzuar dhe në fillim të majit 2020, rreth katër vjet e gjysmë pas mbërritjes së saj, Zyra e Migracionit e hodhi poshtë kundërshtimin e saj.Një ankesë e bërë pastaj në Gjykatën më të lartë kantonale nuk ndryshoi asgjë. Autoriteti më i lartë gjyqësor në Aargau konfirmoi heqjen e lejes së qëndrimit, në një vendim të marrë në nëntor të vitit 2020.
Duke parë këtë vendim, Blerina bëri ankesë në Gjykatën Federale – dhe këtu ju njoh e drejta e saj. Gjyqtarët më të lartë zviceranë vendosën në të mirë të kosovares dhe udhëzuan zyrën e migracionit që t`ia zgjasë asaj lejen e qëndrimit.
Gjykata e Lartë Federale është shprehur me këtë rast se gruaja vërtet nuk kishte paraqitur asnjë provë për zotërimin e gjuhës gjermane por se heqja e lejes së qëndrimit do të ishte “disproporcionale”. Kjo, për faktin që Blerina tani jeton me bashkëshortin dhe djalin e përbashkët katërvjeçar në Aargau dhe dëbimi mund të çojë në “një ndarje të bashkësisë familjare”.
Jo bashkëpunuese, e paintegruar
Gjykata e Lartë Federale sheh te Blerina një “qëndrim jobashkëpunues” që është treguar prej vitesh dhe shkruan:
“Fakti që, edhe pse kishte mbi kokë kërcënimin akut për dëbim, ajo nuk bëri asnjë përpjekje për të mësuar as bazat e gjuhës gjermane, tregon njëfarë mungesë interesi për tu përshtatur në ambientin ku jeton.
Në përgjithësi, kosovarja nuk është “as gjuhësisht, as shoqërisht apo kulturalisht e integruar në realitetin zviceran”, vazhdon Gjykata Supreme Federale. Për shkakun se ajo nuk flet gjermanisht, burri i saj detyrohej ta shoqëronte për shembull në në vizitat e saj te mjeku. Në këtë kontekst, ekziston një “interes publik jo i parëndësishëm për t`i hequr Blerinës lejen e qëndrimit”, në Zvicër, thuhet në aktgjykim.
Sipas Gjykatës Supreme Federale, do të ishte gjithashtu e arsyeshme që ajo të kthehej në Kosovë dhe të jetojë atje. Ajo flet shqip, ka vetëm gjashtë vjet që jeton në Zvicër dhe ka “mundësi të padiskutueshme riintegrimi” në vendin e saj, sipas gjykimit.
Përveç kësaj, burri gjithsesi është duke e mbajtur financiarisht familjen, ndaj largimi i saj nuk do të ndryshonte gjendjen e tyre ekonomike.
Kthimi i vështirë për burrin – djali do të rritej pa njërin prind
Për bashkëshortin e Blerinës, i cili që nga viti 2004 jeton në Zvicër dhe prej dhjetë vitesh është i punësuar tek i njëjti punëdhënës, gjërat megjithatë janë ndryshe. Për të, “largimi nga Zvicra do të shoqërohej me vështirësi të konsiderueshme profesionale dhe do të kishte ndikim delikat në jetën e tij private” thuhet në aktgjykimin e Gjykatës së Lartë Federale
Prandaj nuk mund të pritej nga ai një kthim i menjëhershëm në Kosovë, shkruan Gjykata më tutje.
Mund të pritej me arsye që burri të mos e ndiqte gruan e tij në Kosovë – gjë që do të kishte pasoja negative për djalin e tyre. Ai ose do të duhej të kthehej në atdhe me nënën e tij ose të qëndronte në Zvicër, me babain.
“Djali katër vjeçar do të rritej veçmas nga njëri prej dy prindërve të tij në një plan afatgjatë”, thuhej në vendim.
Ende nuk ka dëbim, por vetëm paralajmërim, sipas ligjit për të huajt
Prandaj, ekziston një interes relativisht i madh personal i Blerinës për të mbetur në Zvicër. Për këtë arsye Gjykata Supreme Federale ka arritur në përfundimin se interesi publik për dëbim, në rastin konkret nuk e tejkalon interesin e saj privat.
Por kosovarja tani duhet të udhëzohet “në çdo formë” se ajo duhet të ndërmarrë menjëherë përpjekje më të mëdha për t’u integruar.
Megjithatë, si masë, për momentin asaj i është shqiptuar vetëm një paralajmërim formal sipas ligjit për të huajt dhe jo dëbimi.
Në këtë rast, heqja e lejes së qëndrimit mund të merret në konsideratë vetëm nëse personi në fjalë është paralajmëruar zyrtarisht paraprakisht dhe është informuar për pasojat e refuzimit, thuhet në fund të vendimit të Gjykatës së Lartë Federale, transmeton albinfo.
