Instituti Kombëtar i Shëndetit Publik të Kosovës (IKSHPK) ka reaguar ndaj situatës alarmante të mbeturinave urbane në Prishtinë, duke theksuar rrezikun e ndotjes së tokës, ujit dhe ajrit për shëndetin e qytetarëve.
Sipas Institutit, kontejnerët e mbushur tej mase dhe hedhja e pakontrolluar e mbeturinave kanë krijuar një mjedis të favorshëm për zhvillimin e baktereve dhe parazitëve, duke rritur rrezikun për sëmundje të tilla si dizenteria, hepatiti A dhe kolera.
Reagimi i plotë:
Menaxhimi i duhur i mbeturinave urbane është thelbësor për ruajtjen e një ambienti të pastër dhe për mbrojtjen e shëndetit të qytetarëve.
Hedhja e pakontrolluar e mbeturinave ndikon drejtpërdrejt në ndotjen e tokës, ujit dhe ajrit. Kjo situatë krijon kushte të favorshme për zhvillimin e baktereve, parazitëve dhe insekteve, duke rritur rrezikun për përhapjen e sëmundjeve infektive si dizenteria, hepatiti A, kolera dhe infeksionet e traktit respirator.
Në aspektin mjedisor, mbeturinat kontribuojnë në ndotjen e tokës, ujërave dhe ajrit, duke dëmtuar ekosistemet dhe biodiversitetin. Djegia e tyre e pakontrolluar çliron tym dhe gaze të dëmshme si dioksinat dhe furanet, të cilat mund të shkaktojnë sëmundje kronike të frymëmarrjes, alergji dhe, në raste të caktuara, edhe sëmundje kancerogjene.
Nga aspekti social, mungesa e menaxhimit të duhur të mbeturinave ndikon negativisht në cilësinë e jetës së qytetarëve, duke krijuar shqetësime në mjedisin ku ata jetojnë.
Kjo situatë ishte veçanërisht e dukshme javën e kaluar në Prishtinë, ku kontejnerët ishin të mbushur tej mase dhe mbeturinat ishin shpërndarë edhe jashtë tyre, për shkak të mosasgjësimit në kohë nga kompanitë përgjegjëse. Kjo paraqiste një rrezik serioz për shëndetin publik.
Rrezik shtesë paraqesin edhe qentë dhe macet endacake, të cilët shpërndajnë mbeturinat, duke rritur mundësinë për përhapjen e sëmundjeve ngjitëse dhe krijuar zhurmë në lagjet e qytetit. Kapakët e kontejnerëve të hapur dhe kushtet klimatike me reshje shiu kanë favorizuar përhapjen e aromave të pakëndshme, duke ndikuar negativisht edhe në cilësinë e ajrit.
IKSHPK rekomandon:
Të bëhet largimi i rregullt i mbeturinave në çdo lagje të qytetit;
Të sigurohet funksionalizimi dhe mbyllja e kapakëve të kontejnerëve të mbeturinave;
Të pastrohet rregullisht hapësira përreth kontejnerëve;
Të rregullohet menaxhimi i mbetjeve inerte që nuk largohen nga kompania “Pastrimi”;
Të ndalohet hedhja e materialeve ndërtimore dhe të ngjashme në pikat e grumbullimit të mbeturinave urbane, duke vendosur shenja të qarta ndaluese në secilën pikë grumbulluese.
Me qëllim të mbrojtjes së shëndetit publik, IKSHPK kërkon që situata të tilla të mos përsëriten më.
