Qeveritë duhet të përgatiten për ngjarje më ekstreme të motit dhe temperatura rekord në muajt e ardhshëm, paralajmëroi të martën Organizata Botërore Meteorologjike, teksa shpalli fillimin e fenomenit të ngrohjes El Niño.
El Niño është një model klimatik natyror në Oqeanin Paqësor tropikal që sjell temperatura më të ngrohta se mesatarja e sipërfaqes së detit dhe ka një ndikim të madh në motin në të gjithë globin, duke prekur miliarda njerëz, shkruan CNN.
Shfaqja e El Niño do të rrisë shumë gjasat për të thyer rekorde të temperaturës dhe për të shkaktuar nxehtësi më ekstreme në shumë pjesë të botës dhe në oqean,” tha Sekretari i Përgjithshëm i WMO, Petteri Taalas.
Deklarata “është sinjal për qeveritë në mbarë botën për të mobilizuar përgatitjet për të kufizuar ndikimet në shëndetin tonë, ekosistemet tona dhe ekonomitë tona”.
“Për të shpëtuar jetë dhe mjete jetese, qeveritë duhet të krijojnë sisteme të paralajmërimit të hershëm dhe të përgatiten për ngjarje të tjera shkatërruese të motit këtë vit”, tha ai.
Tre vitet e fundit kanë qenë disa nga më të ngrohtat e regjistruara, madje edhe me fazën motra të El Niños, La Niña – e cila karakterizohet nga temperatura më të ulëta se mesatarja e oqeanit.
Sipas WMO-së, agjencisë së Kombeve të Bashkuara për motin, klimën dhe burimet ujore, një “goditje e dyfishtë” e një El Nino shumë të fortë dhe ngrohjes së shkaktuar nga njeriu nga djegia e lëndëve djegëse fosile, bëri që viti 2016 të bëhej viti më i nxehtë i regjistruar.
Por El Niño i parë që u zhvillua në shtatë vjet, i shtresuar mbi ngrohjen globale të shkaktuar nga njeriu, mund të shtyjë 2023 ose 2024 për të thyer rekordin e nxehtësisë së 2016-ës, tha WMO.
WMO tha se kishte një probabilitet prej 90% që El Niño të vazhdonte gjatë gjysmës së dytë të 2023 me forcë të moderuar.
Së bashku me rritjen e ngrohjes së oqeanit, ngjarjet e El Niño zakonisht shoqërohen me rritje të reshjeve në pjesë të Amerikës Jugore, Shtetet e Bashkuara jugore, Bririn e Afrikës dhe Azinë Qendrore.
Por gjithashtu mund të përforcojë thatësirat e rënda, valët e të nxehtit dhe zjarret në Australi, Indonezi, pjesë të Azisë jugore, Amerikës Qendrore dhe Amerikës së Jugut veriore.
Ndikime të tjera përfshijnë ciklonet e rrezikshme tropikale në Paqësor dhe zbardhjen masive të shkëmbinjve të brishtë koralore.
Në Indi, një vend kryesor prodhues i orizit, El Niño mund të dobësojë musonin që sjell reshjet ku vendi mbështetet për të mbushur akuiferët dhe për të rritur të korrat.
El Niño këtë vit mund të dëmtojë gjithashtu rritjen ekonomike të SHBA-së , duke ndikuar potencialisht në çdo gjë, nga çmimet e ushqimeve deri te shitjet e veshjeve dimërore, zbuloi një studim i fundit . Studimi i atribuoi humbjet globale të të ardhurave prej 5.7 trilionë dollarësh në El Niño 1997-98 dhe 4.1 trilion dollarë humbje në El Niño 1982-1983.
Bota gjithashtu mund të kalojë përkohësisht 1.5 gradë Celsius të ngrohjes mbi nivelet para-industriale – një pikë kyçe përtej së cilës shanset e përmbytjeve ekstreme, thatësirës, zjarreve dhe mungesës së ushqimit mund të rriten në mënyrë dramatike.
Vendet u zotuan në Marrëveshjen e Parisit për Klimën për të kufizuar ngrohjen globale nën 2 gradë – dhe mundësisht në 1.5 gradë Celsius – krahasuar me temperaturat para-industriale. Por bota ka parë tashmë rreth 1.2 gradë Celsius ngrohje, pasi njerëzit vazhdojnë të djegin lëndë djegëse fosile dhe të prodhojnë ndotje që ngroh planetin.
Sipas WMO, ka një probabilitet prej 66% që temperatura mesatare vjetore afër sipërfaqes globale midis 2023 dhe 2027 të jetë përkohësisht më shumë se 1.5 gradë Celsius mbi nivelet para-industriale për të paktën një vit.
“Kjo nuk do të thotë se në pesë vitet e ardhshme ne do të tejkalojmë nivelin 1.5 gradë Celsius të specifikuar në
Marrëveshjen e Parisit, sepse kjo marrëveshje i referohet ngrohjes afatgjatë gjatë shumë viteve,” tha drejtori i shërbimeve klimatike të WMO, Chris Hewitt.
“Megjithatë, është një tjetër thirrje zgjimi, ose një paralajmërim i hershëm, se ne nuk po shkojmë ende në drejtimin e duhur për të kufizuar ngrohjen brenda objektivave të vendosura në Paris në 2015, të krijuara për të reduktuar ndjeshëm ndikimet e ndryshimeve klimatike.”
Një mori rekordesh klimatike janë thyer tashmë në vitin 2023, me temperatura në rritje , oqeane jashtëzakonisht të nxehtë dhe nivele të larta rekord të ndotjes së karbonit në atmosferë dhe nivele rekord të ulëta të akullit të Antarktidës.
Në të gjithë Azinë, Evropën dhe Amerikën, valët e hershme dhe të zgjatura të të nxehtit këtë vit kanë vrarë njerëz , kafshë dhe të mbjella, kanë ngjallur shqetësime për sigurinë ushqimore dhe mungesën e ujit dhe kanë krijuar terrenin për zjarre të paprecedentë
