Gazeta malazeze “Pobjeda” në një shkrim të botuar dje thotë se Edi Rama dhe Dritan Abazoviç kanë thyer embargon e SHBA dhe BE, duke lejuar tregtinë e grurit dhe të plehrave kimikë mes Serbisë dhe Rusisë, përmes Portit të Durrësit.
Sipas këtij artikulli, mijëra kamionë u ngarkuan me pleh kimik nga anijet që erdhën nga Rusia në Portin e Durrësit, kaluan në Malin e Zi përmes pikës kufitare të Hanit të Hotit dhe nga territori malazez u futën në Serbi pranë Dobrakovit, ndërsa në kthim, kamionët janë ngarkuar me drithë dhe kanë kryer të njëjtin itinerar.
Gazetarët malazezë raportojnë se për transportin e drithërave dhe të plehut kimik në Shqipëri u përfshi një kompani e madhe e lidhur me autoritetet e Tiranës, të cilët kanë mbyllur një sy për tregtinë mes Vuçiçit dhe Putinit, në shkelje të sanksioneve që SHBA dhe Bashkimi Europian kanë vendosur ndaj Rusisë.
Për këtë sillet edhe një foto e një fature që dëshmon për futjen e mallit në Portin e Durrësit me origjinë nga Rusia dhe me destinacion Serbinë. Ajo që bie në sy në shkrim është edhe pjesa kur thuhet se thyerja e sanksioneve është zbuluar nga agjensitë e huaja perëndimore dhe tashmë prej 10 ditësh nuk ka më asnjë anije ruse në Portin e Durrësit.
Gazeta pranon se nuk ka arritur të saktësojë se sa ton plehë janë transportuar nga Rusia, por janë kategorike se shkelja e sanksioneve ka zgjatur për disa muaj. Sipas këtyre informacioneve, që nga prilli, kur Mali i Zi vendosi sanksionet, deri më tani rreth 4.500 kamionë kanë ndjekur rrugën e përcaktuar, ndërsa vetëm nga 1 dhjetori e deri para disa ditësh në tranzit janë regjistruar mbi 100 kamionë.
Shkrimi i plotë i “Pobjeda”
Për muaj të tërë, sasi të mëdha të plehrave artificiale ruse u transportuan me kamionë nga porti shqiptar i Durrësit, përmes pikës kufitare të Bozhajt dhe më tej përmes territorit malazez drejt Serbisë, ndërsa kontigjente gruri u transportuan nga Serbia në Federatën Ruse në të njëjtën rrugë. Sipas disa burimeve të Pobjeda-s nga sektori i sigurisë dhe Drejtoria e Doganave.
Në këtë mënyrë edhe Mali i Zi u përfshi në mënyrë indirekte në shkeljen e sanksioneve të Bashkimit Evropian ndaj Federatës Ruse, në kundërshtim me vendimin e Qeverisë së 43-të të Dritan Abazoviçit, me të cilin Mali i Zi iu bashkua politikës së sanksioneve të rrepta kundër regjimit të Vladimir Putinit.
Tranziti ilegal
Për më shumë se një vit, trembëdhjetë muaj më saktë, sasi të mëdha të plehrave artificiale ruse shkuan nga Shqipëria, nëpërmjet Malit të Zi në Serbi, dhe në deklaratat doganore në fillim shkruhej qartë vendi i origjinës – Federata Ruse.
Deri në fillim të dhjetorit, theksojnë burimet e Pobjedës, në Serbi janë dërguar pothuajse 8 mijë kamionë me pleh artificial. Ndërkohë, rreth 6000 kamionë me drithë kaluan nga Serbia, transit nëpër territorin malazez, drejt Shqipërisë dhe më tej në Rusi.
Në fillim të këtij biznesi të madh, siç bëjnë me dije burimet tona, malli shoqërohej me faturë nga Rusia, ashtu si drithi i eksportuar në Rusi kishte të gjithë dokumentacionin e nevojshëm shoqërues. Pobjeda publikon një deklaratë doganore që konfirmon historinë tonë. Sipas informacioneve nga Pobjeda, pasi qeveria e Malit të Zi, pas disa vonesave, më 8 prill miratoi zyrtarisht sanksionet kundër Rusisë për shkak të agresionit të saj ushtarak kundër Ukrainës, një ekip njerëzish nga Rusia, Shqipëria dhe Serbia – pronarë të kompanive të afërta me autoritetet. të tre vendeve – u përpoq të fshihte vendin e origjinës.në këtë biznes tregtar.
Nga anijet në portin e Durrësit në Shqipëri, plehu ngarkohej në kamionë në thasë të mëdhenj, që mbanin disa qindra kilogramë, të cilët nuk shënonin vendin e origjinës së mallit dhe përbërjen e lëndës së parë. Për të fshehur gjurmën se malli vinte nga Rusia, ndërmjetësues zyrtar në shitje ishte një kompani e madhe nga Shqipëria.
Burimet e gazetës sonë nuk mund të specifikojnë se sa ton pleh janë transportuar nga Rusia, nëpërmjet Shqipërisë dhe Malit të Zi, drejt Serbisë, por janë kategorike se shkelja e sanksioneve ka zgjatur për disa muaj. Sipas këtyre informacioneve, që nga prilli, kur Mali i Zi vendosi sanksionet, deri më tani rreth 4500 kamionë kanë ndjekur rrugën e vendosur, ndërsa vetëm nga 1 dhjetori deri në një ditë tjetër janë regjistruar mbi 100 kamionë në tranzit.
I gjithë operacioni u projektua dhe u krye me dijeninë e autoriteteve të Beogradit, Tiranës dhe Podgoricës dhe kontraktorët ishin njerëz shumë të afërt me autoritetet e këtyre tre vendeve. Bashkëbiseduesi i Pobjedës nga Serbia tregon se për operacione të tilla është angazhuar një ekip, i mbledhur rreth Andrej Vuçiqit, vëllait të presidentit të Serbisë, i cili në masë të madhe kontrollon qarkullimin e mallrave dhe parave në atë vend.
Për muaj të tërë, Serbia refuzoi me këmbëngulje të vendoste sanksione ndaj Rusisë, madje edhe nën presionin e drejtpërdrejtë nga BE dhe SHBA, kështu që nuk është çudi që ata vazhduan tregtinë me Federatën Ruse pa pengesa edhe pasi Mali i Zi prezantoi një politikë kufizuese me urdhër të BE.
Sharmi i parezistueshëm i “Ballkanit të Hapur”
Duke qenë se për këto transporte përdoret territori i Malit të Zi, i cili vendosi sanksione ndaj regjimit të Putinit, lind pyetja – Cili është roli i shtetit malazez në të gjithë operacionin? A janë autoritetet në Drejtorinë e të Ardhurave dhe Doganave, si dhe operativët e ANB-së – dhe, kishin informacione se territori malazez po keqpërdorej ose dikush i rëndësishëm nga kreu i shtetit urdhëroi të “mbyllnin sytë” të gjithë në emër të “Ballkanit të Hapur”.
Mallrat ruse kanë hyrë në Mal të Zi me kamionë përmes pikës kufitare Bozhaj, dhe kanë dalë në kufirin me Serbinë afër Dobrakovit, kështu që dje jemi munduar të marrim informacion më të detajuar nga Drejtoria e të hyrave dhe doganave për kontrollin e këtij biznesi transit. Deri në mbylljen e kësaj çështjeje nuk kishte marrë asnjë përgjigje për pyetjet e Pobjedës.
Pyetje i kemi dërguar edhe Ministrisë së Financave, nga ku menjëherë pas marrjes së emailit kanë njoftuar se përgjigjet duhet t’i japin Drejtoria e të Hyrave dhe Doganave.
Nga hulumtimet tona të deritanishme rezulton se kamionët e një kompanie malazeze detare ishin marrë me qira për disa muaj për të transportuar plehun rus në Serbi, ndërsa një kompani detare serbe transportonte drithë në Portin e Durrësit, nga ku transportohej më tej në Rusi.
Në prill, Qeveria e Malit të Zi njoftoi me shkrim Administratën e të Ardhurave dhe Doganave se ishin vendosur sanksione kundër Rusisë, kështu që është logjike të supozohet se UPC ka dokumentacion të gjerë për tranzitin dhe kontrollet e rregullta të qarkullimit të mallrave, pikërisht në mënyrë që atje nuk do të ishte shkelje e vendimit për t’iu bashkuar sanksioneve.
Sipas informacioneve të Pobjeda, informacione konfidenciale për “tranzitin e çuditshëm” nga Porti i Durrësit kanë mbërritur së fundmi në strukturat e inteligjencës perëndimore. Nuk dihet nëse është ushtruar ndonjë presion i fshehtë ndaj autoriteteve në Tiranë. Burime të Pobjedës pohojnë se gjatë dhjetë ditëve të fundit asnjë anije nga Rusia nuk është vërejtur të hyjë në portin e Durrësit me mallra me destinacion Serbinë.
Megjithatë, kjo nuk do të thotë se një kanal i ri për tregti ilegale nuk do të hapet së shpejti. Ndërsa kryeministër në mandatin teknik Dritan Abazoviq me entuziazëm avokon që Mali i Zi të hyjë sa më shpejt në projektin “Ballkani i Hapur”, i cili nënkupton, siç theksoi, fshirjen e kufijve ndërmjet vendeve, mund të pritet që hapja e kufijve të mundësojë së shpejti lulëzimi i një biznesi ndërkombëtar transit të tillë ose të ngjashëm fitimprurës dhe të paligjshëm.
Ish-zëvendëskryeministrja dhe ministrja e Çështjeve Evropiane, Jovana Maroviq, e paralajmëroi kot këtë në Analizën e departamentit që ajo drejtonte, ku një nga përfundimet kryesore ishte se heqja e kontrolleve kufitare do të hapte mundësinë e intensifikimit të “rrugës ballkanike” të krimit.
Injorimi i paralajmërimit nga Abazovic ishte arsyeja kryesore pse Marović dha dorëheqjen dhe i ktheu shpinën politikës së kryeministrit dhe liderit të Ura. Qeveria ka njoftuar se nuk do të heqë dorë nga bashkimi me nismën rajonale të hartuar nga Aleksandar Vuçiq dhe Edi Rama.
Me fjalë të tjera: së shpejti, nëse Abazovic nënshkruan pranimin e Malit të Zi në “Ballkanin e Hapur”, nuk do të ketë vetëm tranzit ilegal të plehrave ruse – do të hapen mundësi për të lulëzuar biznese të tjera ilegale, dhe atë pa kufij.
