Jam shumë i pakënaqur që anëtarët e Këshillit të Evropës dhe Komisionit Evropian ende nuk kanë vendosur sanksione ndaj Milorad Dodikut, presidentit të entitetit të Republikës Sërpska, thotë deputeti i Parlamentit Evropian, Thijs Reuten.
“Parlamenti Evropian, si dhe unë, kemi bërë thirrje për vendosjen e sanksioneve për një kohë të gjatë”, thotë Reuten në një intervistë për Radion Evropa e Lirë në gjuhën serbe.
Ai beson se bashkësia ndërkombëtare duhet të reagojë pasi Asambleja Kombëtare e Republikës Sërpska në Bosnjë e Hercegovinë votoi për të mos botuar vendimet e Përfaqësuesit të Lartë në gazetën zyrtare të entitetit dhe të martën më 27 qershor votuan që vendimet e Gjykatës Kushtetuese të BeH-së nuk do të aplikohen në territorin e subjektit.
Po ashtu, ai përmend edhe faktin që Bosnja, si pasojë e bllokadës nga ana e Dodikut, nuk ka mundur të kalojë marrëveshjen e Procesit të Berlinit për heqjen e vizave me Kosovën.
RSE: A duhet të reagojë bashkësia ndërkombëtare dhe në çfarë mënyre?
Reuten: Duhet të reagojë edhe Bashkimi Evropian. Bashkimi Evropian dhe partnerët ndërkombëtarë duhet të kishin reaguar në të gjitha rastet e kaluara, veçanërisht pasi zoti Dodik dhe aleatët e tij në thelb po shkelin ligjet shtetërore të Bosnje-Hercegovinës dhe qëllimisht po përpiqen të copëtojnë vendin duke vënë në rendin e ditës iniciativat secesioniste dhe duke bllokuar qëllimisht vetë funksionimin e shtetit.
“BeH duhet të ketë më shumë vëmendje”
RSE: Ndërsa NSRS po përgatitej të miratonte ligjin, në vend u regjistruan disa reagime të forta. Anëtari i Presidencës së BH-së, Denis Beqiroviq, i bëri thirrje Përfaqësuesit të Lartë Christian Schmidt që të shkarkojë Dodikun ose të japë dorëheqjen nga posti i Përfaqësuesit të Lartë. Si e komentoni këtë?
Reuten: Parlamenti Evropian, si dhe unë, kemi bërë thirrje për vendosjen e sanksioneve ndaj Milorad Dodikut për një kohë të gjatë. Jam shumë i pakënaqur që anëtarët e Këshillit të Evropës dhe Komisionit Evropian ende nuk e kanë bërë këtë.
Mendoj se një sërë arsyesh ishin tashmë të mjaftueshme për vendosjen e sanksioneve ndaj Dodikut dhe bashkëpunëtorëve të tij.
I kuptoj edhe ftesat e përfaqësuesve të institucioneve drejtuar Përfaqësuesit të Lartë Christian Schmidt, i cili kontribuoi me vendimet e tij për ndryshimet në Ligjin Zgjedhor të BeH në natën e zgjedhjeve, por edhe me vendimet e mëvonshme, për të arritur në situatën në të cilën u gjendëm.
Unë i kuptoj ndjenjat dhe mendoj se nuk mund ta lëmë këtë të vazhdojë, duhet të reagojmë, komuniteti ndërkombëtar duhet të bëjë diçka.
BeH ka nevojë për më shumë vëmendje, ne nuk e kemi luksin të bëjmë ndonjë gabim të ri. BeH nuk duhet të humbasë shansin për integrimin në BE për shkak të njerëzve si Milorad Dodik.
Mbështetja e disa zyrtarëve të BE-së për Dodikun
RSE: Në qarqet parlamentare të Bashkimit Evropian është folur për mbështetjen e disa zyrtarëve të BE-së për politikën e Milorad Dodikut. Kush e mbështet Dodikun dhe si dhe sa është ky problem i politikës së paunifikuar evropiane kur bëhet fjalë për Bosnjë dhe Hercegovinë?
Reuten: Është e qartë se brenda Bashkimit Evropian ka njerëz si z. Orban që shfrytëzon çdo mundësi për të punuar në qëllimet e tij duke mbështetur z. Dodik, duke mbështetur zotin Vuçiq, të cilët qartazi destabilizojnë rajonin, në vend të njerëzve që mund të krijojnë bashkëpunim, të cilët mund të veprojnë së bashku dhe të punojnë në interes të qytetarëve të Bosnje dhe Hercegovinës, të gjithë qytetarëve të BeH-së.
Unë bashkëndjej edhe me qytetarët e Republikës Sërpska, sepse në fund të fundit nuk është në interesin e tyre që shteti i Bosnjës dhe Hercegovinës të mos funksionojë dhe të mos i plotësojë kriteret dhe prioritetet që duhet të përmbushen.
Tani është vërtet koha për t’u bashkuar.
Dhe, po, njerëzit nga Bashkimi Evropian, si Orban, të cilët mbështesin Dodikun dhe Vuçiqin, nuk po ndihmojnë.
RSE: Siç e përmendët, Dodiku nuk është nën sanksionet e BE-së, por ka pasur disa sanksione ekonomike ndaj RS, për shembull Gjermania, por tani autoritetet e këtij subjekti po i drejtohen disa mjeteve dhe projekteve alternative, si ato kineze. A ngjalli vëmendje kjo në Perëndim?
Reuten: Po, sigurisht. Duhet të tërheqë vëmendjen edhe fakti që zoti Dodik po udhëton për në Moskë, se zoti Dodik vazhdon të mohojë gjenocidin.
Të gjitha këto ngjarje duhet të tërheqin vëmendjen. Dhe kthimi i Republika Sërpskas drejt investimeve të mundshme kineze është shqetësues, por kjo nuk do të thotë se duhet t’i japim lehtë paratë nga fondet evropiane për Republikën Sërpskan. Ka disa kushte që duhet të plotësohen.
Unë do të jem i pari që do të kërkoj lirimin e parave, nëse plotësohen parakushtet. Pra nuk ka asnjë keqkuptim. Nuk duhet të humbasim mundësitë për të bërë gjënë e duhur dhe nuk mund të lejojmë të bëjmë shumë gabime të tjera.
RS po bllokon udhëtimin pa viza për qytetarët e Kosovës
RSE: Anëtarja e Presidencës së BeH-së, Zhelka Cvijanoviq, gjithashtu vuri veton ndaj marrëveshjes për lirinë e lëvizjes në Ballkanin Perëndimor, e cila, ndër të tjera, do të mundësonte udhëtimin pa viza për qytetarët e BeH dhe Kosovës.
Kjo marrëveshje është pjesë e Procesit të Berlinit. A po e vë RS-ja në pikëpyetje të gjithë procesin me lëvizje të tilla? Çfarë reagimi kanë lëvizjet e tilla brenda Bashkimit Evropian, duke pasur parasysh që BE-ja votoi për heqjen e vizave për Kosovën?
Reuten: Po. Unë vetë kam punuar për liberalizimin e vizave për Kosovën dhe më në fund ia dolëm të arrijmë një marrëveshje për këtë.
Është shumë keq që në rajonin e Ballkanit Perëndimor ka ende pengesa të tilla për udhëtimin pa viza ndërmjet vendeve të rajonit. Kjo është pengesa e parë që duhet kapërcyer.
Është e domosdoshme për të ardhmen e të gjitha vendeve, pra në interes të të gjithë qytetarëve, që ata të mund të udhëtojnë lirshëm jo vetëm në Bashkimin Evropian, por edhe në rajon më të gjerë. Është një parakusht absolut për rritje dhe bashkëpunim të mëtejshëm.
Kur bëhet fjalë për shfrytëzimin e një teme të tillë për, siç e quaj unë, shantazh ndaj politikës, sepse në thelb kështu ndodh, çdo mundësi përdoret për të shantazhuar atë proces, për të rrëmbyer procesin, dhe kjo sepse njerëz si Dodiku dhe aleatët e tij nuk duan që ai të ketë sukses.
Ata nuk duan të arrijnë sukses nga mundësia që u është dhënë qytetarëve të Bosnjë-Hercegovinës, rrugën drejt anëtarësimit dhe rrugën drejt së ardhmes në BE, sepse Bosnja dhe Hercegovina i përket familjes evropiane, por nuk janë të interesuar të bëjnë një sukses nga ajo.
Nëse Bosnja dhe Hercegovina do të bëhej një demokraci funksionale me një shtet të qëndrueshëm të ligjit dhe një gjyqësor të pavarur, kjo do të minonte modelin e tyre politik të biznesit.
Kjo është arsyeja pse ata po përdorin çdo mundësi për ta minuar atë proces, dhe për këtë arsye ne duhet të reagojmë në interes të të gjithë qytetarëve të Bosnjës dhe Hercegovinës, duke përfshirë edhe ata në Republika Sërpskas.
