Miliona njerëz kanë raportuar përvoja afër vdekjes që kur ringjallja kardiopulmonare, e njohur më mirë si CPR , u shpik në vitin 1960, tha Dr. Sam Parnia, një mjek i kujdesit intensiv në NYU Langone Health, i cili ka hulumtuar fenomenet për dekada.
Dr.Parnia është autori i vjetër i një studimi të ri të krijuar për të zbuluar atë që ai e quan “vetëdija e fshehur” e vdekjes duke matur aktivitetin elektrik në tru kur zemra ndalon dhe frymëmarrja pushon.
“Shumë njerëz raportojnë të njëjtën përvojë. Vetëdija e tyre u rrit dhe u bë më e gjallë dhe të menduarit e tyre u bë më i mprehtë dhe më i qartë ndërsa mjekët si unë po përpiqen t’i ringjallin dhe të mendojnë se kanë vdekur”, tha Parnia, i cili është një profesor i asociuar në Shkollën e Mjekësisë NYU Grossman në qytetin e Nju Jorkut.
“Ata kanë një ndjesi se janë ndarë nga trupi dhe mund të shohin dhe dëgjojnë mjekët dhe infermierët, dhe ata ishin në gjendje të raportonin se çfarë po bënin mjekët me ta në një mënyrë 360 gradë që është e pashpjegueshme për ta,” shtoi ai, raporton CNN.
Përveç kësaj, njerëzit shpesh rishikojnë tërë jetën e tyre, kujtojnë mendimet, ndjenjat dhe ngjarjet që normalisht nuk mund t’i bënin, dhe fillojnë të vlerësojnë veten e tyre bazuar në parimet e moralit dhe etikës. Është një “kuptim global i sjelljes së tyre gjatë gjithë jetës, ku ata nuk mund të mashtrojnë më veten,” tha Parnia.
Njerëzit gjithashtu raportojnë se shohin një qenie të ngjashme me Zotin që thotë Parnia mund të interpretohet në mënyra të ndryshme: “Nëse ndodh që të jesh i krishterë, ti thua, ‘Unë pashë Jezusin’ dhe nëse ndodh të jesh ateist, thua ‘Unë e pashë këtë qenie e pabesueshme e dashurisë dhe dhembshurisë.’ E gjithë kjo është raportuar tani për më shumë se 60 vjet.”
Regjistrimi i valëve të trurit gjatë kryerjes së CPR
Në studimin, të botuar të enjten në revistën Reanimacion, ekipet e personelit të trajnuar në 25 spitale në Shtetet e Bashkuara, Mbretërinë e Bashkuar dhe Bullgari ndoqën mjekët në dhomat ku pacientët ishin “kodues” ose “teknikisht të vdekur”, tha Parnia.
Ndërsa mjekët kryenin CPR, ekipet e kërkimit lidhën pajisje që matën oksigjenin dhe aktivitetin elektrik në kokën e personit që po vdiste. Përpjekja mesatare e ringjalljes zgjati midis 23 dhe 26 minuta. Megjithatë, disa mjekë vazhduan të kryenin CPR deri në një orë, zbuloi studimi.
“Reanimimi është një rrethanë shumë e tensionuar, sfiduese. Është me intensitet shumë të lartë”, tha ai. “Askush nuk e ka bërë këtë më parë, por ekipet tona të pavarura kërkimore ishin të suksesshme në kryerjen e procedurave pa ndërhyrë në kujdesin mjekësor të pacientëve.”
Aktiviteti i trurit matej në intervale prej dy ose tre minutash, kur mjekët duhej të ndalonin ngjeshjet në gjoks ose goditjet elektrike për të parë nëse zemra e pacientit do të rifillonte, tha Parnia.
“Nuk kishte asnjë lëvizje. Ishte një heshtje. Në atë moment do të bënim matje për të parë se çfarë po ndodh. Ne zbuluam se truri i njerëzve që po përjetojnë vdekjen është rrafshuar, gjë që do të prisnit”, tha Parnia.
“Por është interesant, edhe deri në një orë pas ringjalljes, ne pamë pika – shfaqjen e aktivitetit elektrik të trurit, njësoj si unë kur flas ose përqendrohem thellë,” shtoi ai.
Këto pika përfshinin valët gama, delta, theta, alfa dhe beta, sipas studimit.
Fatkeqësisht, vetëm 53 persona nga 567 personat në studim, ose 10%, u rikthyen në jetë. Prej tyre, 28 persona u intervistuan më pas se çfarë mund të kujtonin nga përvoja. Vetëm 11 pacientë raportuan se ishin të vetëdijshëm gjatë CPR dhe vetëm gjashtë raportuan një përvojë afër vdekjes.
Megjithatë, ato përvoja u kategorizuan së bashku me dëshmitë e 126 të mbijetuarve të arrestit kardiak, të cilët nuk ishin në studim dhe “ne ishim në gjendje të tregonim shumë qartë se përvoja e regjistruar e vdekjes – një ndjenjë ndarjeje, një rishikim i jetës suaj, duke shkuar në një vend që ndihet si në shtëpi dhe më pas një njohje që ju duhet të ktheheni – ishin shumë të qëndrueshme mes njerëzve nga e gjithë bota, “tha Parnia.
Shumë njerëz shohin një dritë të ndritshme gjatë përvojave të tyre afër vdekjes, thonë ekspertët.
Përveç kësaj, studimi mori sinjalet e regjistruara të trurit dhe i krahasoi ato me sinjalet e trurit të bëra nga studime të tjera mbi halucinacionet, iluzionet dhe iluzionet dhe zbuloi se ato ishin shumë të ndryshme, shtoi ai.
“Ne ishim në gjendje të konkludojmë se përvoja e kujtuar e vdekjes është e vërtetë. Ndodh me vdekjen dhe ka një shënues të trurit që ne kemi identifikuar. Këto sinjale elektrike nuk po prodhohen si mashtrim i një truri që po vdes, gjë që kanë thënë shumë kritikë.”
A mati vërtet studimi vetëdijen?
Disa ekspertë të fushës ishin më pak të bindur nga përfundimet e studimit, të cilat u prezantuan për herë të parë në sesione shkencore në nëntor 2022 dhe u mbuluan gjerësisht nga media.
“Ky raport i fundit i valëve të vazhdueshme të trurit pas arrestit kardiak është shpërthyer jashtë proporcionit nga media. Në fakt, ekipi i tij nuk tregoi ndonjë lidhje midis këtyre valëve të trurit dhe aktivitetit të ndërgjegjshëm”, tha Dr. Bruce Greyson, Profesor Emeritus i Psikiatrisë dhe Shkencave Neurosjellëse në Universitetin e Virxhinias në Charlottesville.
“Domethënë, ata pacientë që kishin përvoja afër vdekjes nuk i shfaqën valët e raportuara të trurit, dhe ata që shfaqën valët e raportuara të trurit nuk raportuan përvoja afër vdekjes,” tha Greyson për CNN përmes emailit.
Greyson, i cili nuk ishte i përfshirë në studimin e ri, është bashkëredaktori i “Doracaku i përvojave afër vdekjes: Tridhjetë vjet hetim”. Ai dhe kardiologu Dr. Pim van Lommel, një studiues dhe shkrimtar holandez mbi përvojat afër vdekjes, dërguan komente në revistë për t’i publikuar së bashku me studimin e ri. Ata vunë në dukje deklaratën e studimit se “dy nga 28 subjektet e intervistuar kishin të dhëna EEG, por nuk ishin në mesin e atyre me kujtim të qartë kognitiv”.
“Gjithçka (studimi) ka treguar është se në disa pacientë ka aktivitet elektrik të vazhdueshëm në kokë që ndodh gjatë së njëjtës periudhë që pacientët e tjerë raportojnë se kanë NDE (përvoja afër vdekjes),” tha Greyson.
Është e saktë që studimi nuk ishte në gjendje të përputhte aktivitetin elektrik me një përvojë afër vdekjes në të njëjtin pacient, tha Parnia.
“Madhësia jonë e mostrës nuk ishte mjaft e madhe. Shumica e njerëzve tanë nuk jetuan, kështu që ne nuk kishim qindra të mbijetuar. Ky është realiteti”, tha ai. “Nga ata që jetonin dhe kishin elektroencefalograme të lexueshme, 40% e tyre treguan se valët e trurit të tyre shkuan nga linja e sheshtë në shfaqjen e shenjave normale të kthjelltësisë.”
Përveç kësaj, tha Parnia, njerëzit që mbijetojnë shpesh kanë kujtime të fragmentuara ose harrojnë atë që përjetuan për shkak të qetësimit të rëndë në kujdesin intensiv.
“Mungesa e të dhënave nuk do të thotë se ka mungesë të vetëdijes,” tha Parnia. “Në fund të fundit, ajo që ne po themi është, ‘Kjo është e panjohura e madhe. Jemi në një territor të paeksploruar.’ Dhe gjëja kryesore është se këto nuk janë halucinacione. Këto janë një përvojë e vërtetë që shfaqet me vdekjen.”
