Në fund të shkurtit, disa ditë përpara se forcat ruse të nisnin një pushtim të plotë të Ukrainës, video dhe foto filluan të qarkullojnë në mediat sociale që tregonin tanke, kamionë komunikimi dhe raketahedhës të zbukuruar me shkronjën “Z” që rrotulloheshin drejt kufirit.
Ekspertët digjitalë spekuluan se çfarë mund të tregojë “Z”, e shkruar në alfabetin romak dhe jo në atë cirilik, për lëvizjet e ardhshme të Moskës.
Ekspertët ushtarakë e interpretuan “Z” si “Za pobedy”, rusisht për “për fitore” ose si “Zapad” për “Perëndim”. Disa automjete të quajtura të pikturuara me simbolin “Skuadra Zorro”, ndërsa të tjerë sugjeruan që “Z” mund të jetë “objektivi numër një” i vetëquajtur i Kremlinit, presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky.
Aric Toler, një studiues me Bellingcat, një operacion hetimor me burim të hapur që ka monitoruar operacionet ushtarake ruse që kur Moska nxiti një luftë në Ukrainën lindore tetë vjet më parë, tha më 20 shkurt se grupi nuk e kishte idenë se çfarë do të thoshte simboli “Z” dhe nuk e kishte parë të përdorur më parë.
“Pra, supozoni më të keqen, mendoj/frikësohem,” shkroi ai në Twitter.
Eksperti rus i politikës së mbrojtjes, Rob Lee, i cili ka gjurmuar automjetet “Z” që kur trupat filluan të grumbullohen në pragun e Ukrainës, sugjeroi se simboli mund t’i referohet kontingjentit ushtarak të caktuar për luftën në vend.
“Duket se forcat ruse pranë kufirit po pikturojnë shënues, në këtë rast ‘Z’, në automjete për të identifikuar grupe të ndryshme pune ose eskalone,” shkroi Lee, një studente doktorate në Departamentin e Studimeve të Luftës në Kolegjin Mbretëror në Londër, më 19 shkurt, transmeton CNN.
Por në ditët që kur Moska urdhëroi sulmin e përgjakshëm ndaj Ukrainës, ajo që filloi si një simbol misterioz ushtarak është bërë një shenjë e mbështetjes popullore për luftën në Rusi dhe atë që analistët e përshkruajnë si shpalosjen e një lëvizjeje të re nacionaliste rrëqethëse.
Rusët kanë ngjitur “Z” në makinat e tyre, kanë veshur kapuç të zi të zbukuruar me simbolin dhe kanë krijuar karfica të improvizuara “Z” në xhaketa — një shenjë se ka një mbështetje popullore për presidentin Vladimir Putin dhe përpjekjet e tij për të zgjeruar sferën e Moskës ndikimi duke pushtuar pjesë të Ukrainës.
Kamil Galeev, një studiues i pavarur dhe ish-bashkëpunëtor në Wilson Center, një institut politik jopartiak në Uashington, shkroi në një temë gjithëpërfshirëse në Twitter për përdorimin e simbolit “Z” në videot propagandistike dhe nga rusët në mediat sociale.
“Ky simbol i shpikur vetëm pak ditë më parë u bë simbol i ideologjisë së re ruse dhe identitetit kombëtar,” shtoi Galeev.
Ndërsa Rusia forcon kontrollin ndaj çdo lajmi për viktima ose pengesa ruse që kthehen në shtëpi — duke zbatuar një ligj të ri të jashtëzakonshëm që e bën përhapjen e informacionit “të rremë” një vepër të dënueshme me burgim – mbështetësit e Putin po shtojnë mbështetjen e tyre për luftën.
Në një bujtinë në Kazan, një qytet në rajonin e Tatarstanit jugperëndimor të Rusisë, fëmijëve që vdisnin nga kanceri iu kërkua të rreshtoheshin në një formacion “Z” jashtë në borë për të treguar mbështetjen e tyre për operacionin ushtarak rus.
“Pacientët tanë dhe i gjithë ekipi morën pjesë në të, rreth 60 njerëz gjithsej. Njerëzit u rreshtuan në formën e shkronjës “Z”, tha në një deklaratë Vladimir Vavilov, kryetari i një shoqate bamirësie kundër kancerit që drejton bujtinë.
“Në dorën tonë të majtë mbajtëm fletëpalosje me flamujt e LPR, DPR, Rusisë dhe Tatarstanit dhe shtrënguam dorën e djathtë në formë grushti”.
Vavilov i referohej Republikës Popullore të Luhanskut dhe Republikës Popullore të Donetskut, zona të kontrolluara nga separatistët në Ukrainën lindore që Putin i njohu muajin e kaluar si shtete të pavarura si pjesë e një preteksti për pushtimin e vendit.
Simboli “Z” është shfaqur gjithashtu në mesin e anëtarëve të dhomës së ulët të Parlamentit të Rusisë, Duma.
