Jeta dhe vepra e Xhafer Devës sipas CIA-s
Xhafer Deva lindi më 21 shkurt të vitit 1904 në një familje të pasur shqiptare në Mitrovicë. Shkollën e mesme e kreu në shkollën franceze në Selanik, pastaj vazhdoi studimet në Stamboll në kolegjin amerikan “Robert College”, i cili u gradua më titullin shkencor. Pas “Robert College” në Stamboll, Xhafer Deva vazhdoi studimet në Graz të Austrisë, ku kreu edhe studimet për inxhinieri. Pastaj shkoi në Egjipt, ku punoi në “Ottman Bank”. Më vonë punësohet në një firmë të madhe britanike në Turqi.
Xhafer Deva fliste 10 gjuhë: angleze, gjermane, frënge, turke, serbo-kroate, arabe, greke, çeke, bullgare, duke përfshirë edhe gjuhën shqipe. Ai kishte aftësi të jashtëzakonshme, sidomos në aftësitë inxhinierike të minierave dhe aftësitë bankare.
Në vitin 1931, kthehet në Mitrovicë ku e riorganizon fabrikën për përpunimin e drurit dhe brenda disa viteve bëhet sipërmarrësi më i suksesshëm në Mbretërinë Jugosllave.
Aktivitetin politik e fillon në vitin 1941, menjëherë pas kapitullimit të Jugosllavisë nga Gjermania. Ai u përpoq të shpëtonte shqiptarët e Kosovës, të cilët ishin nën dominimin e Ushtrisë Gjermane dhe shqiptarët nuk merrnin pjesë në administratë civile. Gjermanët pranuan që administrata në Kosovë të udhëhiqet nga shqiptarët dhe Xhafer Deva ishte zgjedhur për ta formuar administratën shqiptare. Serbët kundërshtuan ashpër, por Deva ishte zotuar për të mbrojtur interesat shqiptare. Për arsye politike dhe taktike, gjermanët nuk donin që Kosova dhe viset tjera shqiptare të bashkoheshin me Shqipërinë.
Kulmin e karrierës e arriti në vitin 1943, kur u emёrua Ministёr i Punёve tё Brendshme të Shqipërisë. Në muajt e pranverës ngarkohet një ndër krerët e “Lidhjes së Dytë të Prizrenit”, Bedri Pejani, të krijonte divizionin SS “Skanderbeg“. Xhafer Deva ishte betuar për të mbrojtur interesat shqiptare dhe luftimin e komunizmit. Ai ishte i pamëshirshëm në luftimin e komunizmit.
Deva ishte i pari, i cili kishte zbuluar që Këshilli Nacional Çlirimtar kontrollohet komplet nga Moska.
Xhafer Deva ishte i pasuksesshëm në luftimin e Partisë Komuniste Shqiptare. Ai ishte pro perëndimor dhe luftoi që forcat demokratike të fitonin në Shqipëri.
Xhafer Deva ishte lideri më karizmatik i shqiptarëve në Kosovë, duke marrë parasysh edukimin dhe aftësitë e tij, ai është një faktor shumë i rëndësishëm për CIA-në, për ta përmbysur regjimin komunist në Shqipëri. /Demokracia.com/
Një pjesë e dosjes së CIA-s për Xhafer Devën:
